วัดศรีชุม

วันเปิดทำการ: ทุกวัน

เวลาเปิดทำการ: 08.00 - 17.00 น.

 

วัดศรีชุม แต่เดิมนั้นคงเป็นไม้สักที่มีความร่มเย็น และอุดมสมบูรณ์ มีฤๅษีจำนวน 5 ตน บำเพ็ญตบะ อยู่ที่แห่งนี้ ฤๅษีได้ใช้ความรู้ด้านยาสมุนไพรช่วยรักษาชาวบ้านที่เจ็บป่วย โดยไม่หวังผลตอบแทนต่อมาบ้านเมืองเจริญขึ้นประชาชนชาวเมืองได้

 

ตั้งบ้านเรือนเยอะขึ้นทำให้บริเวณแห่งนี้ไม่เหมาะกับการบำเพ็ญสมาธิ ภาวนา จึงได้ย้ายที่บำเพ็ญในสถานที่แห่งใหม่ ในสมัยขุนหลวงพล เจ้าผู้ครองนครแพร่ได้สร้างวัดและเจดีย์ขึ้น ณ ที่แห่งนี้ทรงโปรดให้ชื่อว่า “วัดฤๅษีชุม” กล่าวว่าเป็นวัดที่มีความงดงามมากเจดีย์ห่มด้วยทองคำ และ มีความยิ่งใหญ่ประชากรอยู่เย็นเป็นสุขกาลเวลาต่อมากองทัพ พม่ายึดอาณา จักรล้านนาแล้วยกทัพบุกเมืองแพร่ซึ่งเป็นเมืองประเทศ ราชได้ทำลายวัดและ ได้ลอกเอาทองคำกลับไปทำให้วัดศรีชุมกลายเป็นวัดร้าง

 

จากการบันทึกหลักฐานทางประวัติศาสตร์ทราบว่าวัดศรีชุม สร้างเมื่อ พ.ศ.1322 (จุลศักราช 687) โดยอุปราชเมืองสุโขทัย ซึ่งเสด็จมาสร้างเจดีย์ช่อแพร(พระธาตุช่อแฮ) ตอนที่ทรงมาพำนัก ที่คุ้มเจ้าหลวงเมืองแพร่(สมัยเจ้าเทพวงศ์หรือเจ้าหลวงลื้นทอง) และทรงเห็นทำเลทิศตะวันตกของคุ้มมีซากเจดีย์เก่า

 

สถานที่ร่มรื่นเหมาะที่ที่จะสร้างพุทธสถานให้คณะสงฆ์บำเพ็ญวิปัสสนาจึงพร้อม ใจกันกับเจ้าเมืองแพร่บูรณะวัดขึ้นตามลักษณะวัดสมัย สุโขทัย ในครั้งนั้นได้ บูรณะเจดีย์สร้างพระวิหาร พระยืนกำแพงวัดด้านหน้าซึ่งเป็นรูปปั้นรูปเทพนมสลับ กับแจกันดอกไม้ปั้นรูปฤาษีบำเพ็ญตบะไว้ด้านหน้าประตูทางเข้าและบนจั่วหน้าวิหาร  โดยใช้ช่างฝีมือดีจากเมืองพางคำหรือเมืองเชียงแสน และขนานนามว่า “วัดศรีชุม”

 

มีงานฉลองสมโภชวัด 7 วัน 7 คืน พร้อมทั้งโรงทาน ไว้สี่มุมเมืองและมีเจ้าผู้ครอง นครสุโขทัยและเมืองเชียงแสนนำพระพุทธรูป สำริดมาถวายซึ่งได้แก่พระพุทธรูป ทองสำริด สมัยสุโขทัยผสมล้านนาปางมารวิชัย และพระพุทธรุปทองสำริดสมัย เชียงแสน ปางมารวิชัย ในอดีตวัดศรีชุมเป็นวัดที่มีชื่อเสียงมากในด้านการศึกษาวิปัสสนาธุระและคันถธุระ เนื่องมากจากครูบาอุตมา อตีดเจ้าอาวาสก็เป็นผู้ที่เคร่งครัดด้านธรรมวินัย

 

และมีความสามารถด้านการศึกษาทั่วไปอย่างยิ่ง จะเห็นได้ว่าจากพระอัจฉริยะแห่งล้านนา คือ ครูบากัญจนาอรัญวาสีมหาเถระ หรือครูมามหาเถร ยังมาอุปสมบทและศึกษาเล่า เรียนที่วัดแห่งนี้ วัดศรีชุมนับว่าเป็นวัดที่มีความสำคัญทางศาสนาและสังคมเพราะแต่เดิม การถวายสลากภัตรถือว่าเป็นธรรมเนียมว่าวัดในเมืองแพร่ต้องให้วัดศรีชุมเป็นวัดที่ถวาย

 

ก่อนการกระทำที่นี่และชาวบ้านจะนิยมนำบุตรหลานมาบวชเรียนด้วยถือว่าเป็นวัดแห่งแรก ในเขตอำเภอเมืองที่ได้รับพระราชทานวิสุงคามสีมาพระเจดีย์ เป็นศิลปะแบบล้านนา สร้างประมาณ พุทธศตวรรษที่ 2๐ มีลักษณะทรงปราสาท ยอดทรงระฆัง มีฐานย่อมุม 28 มุม กล้างด้านละ 4 วา ด้านบนมีซุ้มประดิษฐานพระพุทธรูปปางประทับยืนซึ่งปัจจุบันชำรุด พระเจดีย์นี้กรมศิลปากรได้จดทะเบียนเป็นโบราณวัตถุของกรมศิลปากรตามประกาศใน หนังสือราชกิจจานุเบกษา เล่มที่ 93 ตอนที่ 159 ลงวันที่ 14 ตุลาคม 2522ลงวันที่ 24 มกราคม 2548