พระราชวังจุฑาธุชราชฐาน

วันเปิดทำการ: ทุกวัน

เวลาเปิดทำการ: 08.00 - 17.00 น.

 

พระราชวังจุฑาธุชราชฐาน เป็นพระราชวังฤดูร้อนในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวตั้งอยู่ บริเวณแหลมวังด้านทิศตะวันตกเฉียงใต้้ของเกาะสีชังมีสิ่งก่อสร้างตั้งอยู่ตามชั้นเนินเขาที่สูงต่ำลดหลั่นกันอย่างงดงามประกอบด้วย พระที่นั่ง 4 องค์พระตำหนัก14 หลัง ศาลา 1 หลัง มีสวนดอกไม้ สระ ธารน้ำน้ำพุ ถ้ำและหน้าผา ตกแต่งตามลักษณะ อุทยานในพระราชวังของประเทศตะวันตก

 

เกาะสีชังในอดีต ตั้งแต่อดีตนับร้อยปี เกาะสีชังอยู่บนเส้นทางเดินเรือทะเล โดยเลียบชายฝั่งจากจันทบุรี ผ่านสัตหีบ และผ่านเกาะสีชังก่อนเข้าปากแม่น้ำเจ้าพระยา ด้วยสภาพภูมิประเทศที่มีภูเขาสูง บังคลื่นลมได้ดี บริเวณเกาะสีชังจึงเหมาะแก่การเป็นท่าเรือ และใช้เป็นที่ขนถ่ายสินค้า แห่งสำคัญแม้จนทุกวันนี้เรื่องนี้ปรากฏหลักฐานยืนยันว่า

 

ในสมัยรัชกาลที่ 5 พ.ศ.2422 มีการทำแผนที่หยั่งน้ำและสำรวจหินโสโครกแล้ววางทุ่นเหล็กเพื่อเป็นที่หมายให้ชาวเรือ ระมัดระวังเกาะสีชังได้ชื่อว่าเป็นสถานที่มีอากาศบริสุทธิ์ มีภูมิประเทศสวยงาม ประกอบกับ อยู่ไม่ไกลจากพระนครมากนัก ในอดีตจึงนิยมใช้เป็นสถานพักตากอากาศและพักรักษาตัวของผู้ป่วยดังปรากฏในพระราชนิพนธ์ และราชกิจจานุเบกษาในสมัยรัชกาลที่ 5

 

ประวัติความเป็นมาของพระราชวังจุฑาธุชราชฐาน เป็นพระตำหนักของพระราชโอรส และพระราชธิดาในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 5 ในอดีตเกาะสีชังเป็นที่ตั้งของพระราชวังฤดูร้อนในรัชการที่ 5 เมื่อเสด็จแปรพระราชฐานเพื่อสำราพระราชอิริยาบถ ชื่อพระตำหนัก “ พระจุฑาธุชราชฐาน” ได้รับพระราชทานนามตามพระนามของสมเด็จลูกยาเธอเจ้าฟ้าจุฑาธุชธราดิลกฯ ที่ประสูติ ณ เกาะสีชังแห่งนี้ ภายในบริเวณพระตำหนักมีบ่อน้ำขนาดใหญ่สำหรับเก็บกักน้ำฝน เช่น บ่ออัษฎางค์ บ่อเพลินพิศ และโปรดเกล้าฯ ให้สร้างวัดอัษฎางค์นิมิต และวัดจุฑาทิัศนราชธรรมสุภา ซึ่งเป็นสถาปัตยกรรมแบบยุโรป

     

ระหว่าง พ.ศ. 2431-2435 พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว โปรดเกล้าฯ ให้พระราชวงศ์ชั้นสูง เสด็จประทับแรมตากอากาศรักษาพระอาการประชวร ณ เกาะสีชัง มีพระนางเจ้าสาวภาผ่องศรี พระวรราชเทวี (ต่อมาคือ สมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ) สมเด็จลูกยาเธอเจ้าฟ้ามหาวชิราวุธ และสมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอเจ้าฟ้าอัษฎางค์เดชาวุธ เป็นต้น

 

ใน พ.ศ.2431 พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวได้พระราชทานทรัพย์ ส่วนพระองค์สร้างเรือนพักฟื้นสำหรับผู้ป่วย 3 หลัง เรียกกันว่า”อาไศรยสถาน” โดยที่แต่เดิม ตั้งพระราชหฤทัยว่าจะเปิดให้บุคคลทั่วไปทั้งชาวไทยและชาวต่างประเทศได้ใช้พักอาศัยจากนั้น 

ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้สมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ เจ้าฟ้าภานุรังสีสว่างวงษ์ เป็นแม่กอง

 

ดำเนินงานก่อสร้าง รวมทั้งสาธารณสถานอื่นๆ นอกพระราชฐานอีกเป็นจำนวนมาก (พระราชทานนามสถานที่เหล่านั้นขึ้นใหม่ให้คล้องจองกัน หรือตามผู้ที่ได้ทำการฉลองพระเดชพระคุณ และได้โดยเสด็จพระราชดำเนินในครั้งนั้น)

   

ต่อมาใน พ.ศ.2435 พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เสด็จประทับที่เกาะสีชังเป็นเวลานาน ทรงพระราชดำริว่า เกาะสีชังมีอากาศดี สถานที่ต่างๆ ก็ดูสวยงาม จึงทรงมีประราชประสงค์ให้ตั้งพระราชฐานสำหรับเป็นที่ประทับในฤดูร้อน

   

ขณะนั้นพระนางเจ้าเสาวภาผ่องศรี วรราชเทวี มีพระประสูติพระราชกุมาร ที่เกาะสีชัง พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว พระราชทานพระนามว่า สมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้าจุฑาธุชธราดิลก และพระราชทานามพระราชฐานที่ทรงสร้างขึ้นใหม่แห่งนี้ตามพระนาม

พระราชโอรสว่า พระจุฑาธุชราชฐาน