บุญปราสาทผึ้งไทพวน

วันเปิดทำการ: ทุกวัน

เวลาเปิดทำการ: 08.00 - 17.00 น.

 

บุญปราสาทผึ้งไทพวน บ้านหนองกาลึม ตำบลเมืองพาน อำเภอบ้านผือ จังหวัดอุดรธานี

 

ช่วงเวลา จะกระทำในวันขึ้น 15 ค่ำ เดือน 11 หรือวันออกพรรษา เรียกว่า บุญเดือน 11 ตามฮีตคองของชาวอีสาน

 

ความสำคัญ เป็นประเพณีไทยของชาวอีสาน ตามฮีตสิบสองคอง 14 เดือน 11 ขึ้น 15 ค่ำ หรือวันออกพรรษา ต้องทำปราสาทผึ้ง เพื่อบูชาพระพุทธเจ้า การทำบุญปราสาทผึ้งจะเริ่มในตอนเช้าวันขึ้น 15 ค่ำ เดือน 11 ชาวบ้านทำอาหารไปตักบาตรเลี้ยงพระที่วัด เสร็จจากเลี้ยงพระแล้วก็จะแบ่งหน้าที่กันทำเป็นกลุ่มๆ เช่น บางกลุ่มจะไปช่วยกันหุงน้ำมันมะพร้าว เพื่อใช้จุดประทีปบูชา

 

ในวันนี้และแบ่งส่วนถวายวัดไว้ใช้ตามไฟในช่วงพ้นพรรษาไปแล้ว โดยกลุ่มช่างฝีมือจะไปปลูกร้านประทีปไว้ที่หน้าวิหารหรือหน้าหอแจก (ศาลาการเปรียญ)เป็นร้านไม้สูงประมาณเมตรเศษ ๆ ซึ่งพื้นร้านปูด้วยไม้ไผ่สานขัดแตะ ตกแต่งร้านด้วยทางมะพร้าวและต้นกล้วยให้ดูงดงาม เพื่อวางถาดประทีป และทำโครงปราสาทผึ้งด้วยไม้ไผ่ และกาบกล้วย จากนั้นแล้วแทงหยวกเป็นรูปเขี้ยวหมา ตกแต่งโครงปราสาทเป็นรูปหอปราสาท

 

ซึ่งจะมีขนาดเล็กใหญ่ขึ้นกับศรัทธาและกำลังของคุ้มบ้านฝ่ายหญิงจะแบ่งกำลังทำถาดประทีปไส้ประทีบ และทำดอกผึ้งประดับปราสาท ถาดประทีบจะทำจากผลมะตูมกา ส้มกา ตามป่าในหมู่บ้าน นำมาผ่าซีกแล้วควักไส้ออกให้หมด ขูดผิวให้เรียบ ไส้ประทีบจะนำด้ายมาฟั่นให้เป็นรูปตีนกา เพื่อรำลึกถึงแม่กาที่ได้อุปการะเลี้ยงดูพระกกุธสันโธ ปัจเจกพระพุทธเจ้าในอดีต แล้ววางไส้ประทีบลงในถาดประทีป เทน้ำมันมะพร้าวลงถาด

ประทีป เพื่อใช้จุดที่ร้านประทีบหรือที่บ้านของตน

 

ฝ่ายหญิงที่ทำดอกผึ้งโดยจะนำขี้ผึ้งมาใส่ถ้วยหรือขันลงลอยในน้ำร้อนที่ตั้งไฟอ่อนๆ ไว้ให้ขี้ผึ้งละลาย แล้วใช้ผลมะละกอปอกเปลือกก้นมะละกอแล้วเอาก้นมะละกอจุ่มขี้ผึ้งที่ละลายแล้วยกลงจุ่มน้ำเย็น โดยดอกผึ้งจะหลุดร่อนออกมา อยากได้ดอกผึ้งหลากสีจะใช้สีขี้ผึ้งสีต่าง ๆ กัน เหลืองเข้มเหลืองอ่อน เหลืองสด ขาว แล้วใช้ดอกไม้ป่า โดยดอกไม้พื้นบ้านเสียบตรงกลางเป็นเกสร แล้วนำไปประดับตัวปราสาทได้ปราสาทผึ้งที่งดงาม

 

จากนั้นจัดเครื่องไทยธรรม มี สมุด ดินสอ ผ้าสบงจีวร และเครื่องใช้อื่นๆ และปัจจัยทั้งหลายตกค่ำชาวบ้านจะแห่ปราสาทผึ้งไปวัด เมื่อถึงวัดจะนำปราสาทผึ้งไปเดินเวียนประทักษิณวิหารหรือหอแจกก่อน 3 รอบจึงจะเอาปราสาทผึ้งขึ้นไปตั้งไว้หน้าพระประธาน ในวิหารหรือบนหอแจก หลังจากกราบพระประธานแล้ว ชาวบ้านยัง

 

ไม่ถวายปราสาทผึ้งจะลงมาที่ร้านประทีปมาร่วมกันจุดประทีปบูชา ขณะจุดประทีปก็จะจุดดอกไม้ไฟ พลุ ไปด้วย และจุดโคมลอย นอกจากจะจุดธูปเทียนบูชาไปด้วย

 

เมื่อจุดประทีปบูชาพระพุทธเจ้าแล้วชาวบ้านจะกลับขึ้นไปที่วิหารหรือหอแจก ฟังพระสวดปริตรมงคล และฟังพระเทศน์อานิสงส์การทำปราสาทผึ้ง 1 กัณฑ์ แล้วจึงถวายปราสาทผึ้ง และเครื่องไทยธรรมแด่พระภิกษุสงฆ์ เป็นอันเสร็จพิธีการทำบุญปราสาทผึ้ง เมื่อพระภิกษุสงฆ์ชักเครื่องไทยธรรมไปแล้วชาวบ้านจะนำปราสาทผึ้งมาทิ้งไว้ตามตนไม้

 

พิธีกรรม การทำบุญปราสาทผึ้งของไทพวนบ้านหนองกาลึม ตำบลเมืองพาน อำเภอบ้านผือ จังหวัดอุดรธานี จะเริ่มจากทำบุญตักบาตรในวันขึ้น 15 ค่ำ เดือน 11 แต่ละคุ้มจะแห่ปราสาทผึ้งไปที่วัด นำปราสาทผึ้งไปแห่เวียนรอบวิหาร หรือหอแจก 3 รอบ จึงนำขึ้นไปไว้บนหอแจก หรือวิหาร แล้วลงมาจุดถาดประทีปบูชาพระพุทธเจ้า ปล่อยโคมลอย (โคมลม) เสร็จขึ้นไปถวายปราสาทผึ้งและเครื่องไทยธรรม ฟังสวดพระปริตรมงคล

 

และฟังเทศน์อานิสงส์การทำบุญปราสาทผึ้ง เมื่อพระภิกษุสงฆ์ชักเครื่องไทยธรรม และดอกผึ้งเพื่อนไปฟั่นเป็นเทียนไว้ใช้จุดในช่วงออกพรรษาไปแล้ว ก็จะนำปราสาทผึ้งมาทิ้งไว้ตามโคนต้นไม้ในวัด เป็นเสร็จพิธีการทำบุญปราสาทผึ้ง เพื่อบูชาพระพุทธเจ้า