ประตูน้ำ

ย่านประตูน้ำ เป็นชื่อย่านและทางแยกหนึ่งในเขตราชเทวี ที่เที่ยวกรุงเทพมหานคร ซึ่งเป็นจุดตัดระหว่างถนนเพชรบุรี ถนนราชดำริ และถนนราชปรารภ โดยจะใกล้กับศูนย์การค้าเซ็นทรัลเวิลด์ (เวิลด์เทรดเซ็นเตอร์) ซึ่งเป็นย่านธุรกิจที่สำคัญแห่งหนึ่งของกรุงเทพมหานคร โดยมีการจราจรพลุกพล่านตลอดทั้งวัน นอกจากนี้แล้วยังเป็นที่ตั้งของท่าประตูน้ำ เป็นท่าเรือโดยสารคลองแสนแสบ ที่อยู่ใต้สะพานเฉลิมโลก และเป็นสะพานข้ามคลองแสนแสบอีกด้วย

 

ชื่อ "ประตูน้ำ" นั้นมาจากประตูน้ำสระปทุมวัน หรือประตูน้ำวังสระปทุม ที่อยู่ในวังสระปทุมที่อยู่ใกล้เคียง โดยเป็นประตูน้ำที่พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว โปรดเกล้าฯ ซึ่งให้กระทรวงเกษตราธิการสร้างขึ้นเมื่อปี พ.ศ. 2448 เพื่อทดน้ำจากคลองแสนแสบเพื่อใช้ในการเกษตรแก่ราษฎร รวมถึงปรับระดับน้ำให้แล่นเรือและแพได้ โดยประตูน้ำที่สร้างขึ้นในคราวเดียวกันนั้นของคลองแสนแสบ มีทั้งสิ้น 3 แห่ง คือ ประตูน้ำบางขนาก ประตูน้ำวังสระปทุม และประตูน้ำท่าไข่

 

นอกจากนี้แล้ว ในบริเวณประตูน้ำฝั่งถนนเพชรบุรียังเป็นแหล่งร้านอาหารหลายประเภท เช่น กระเพาะปลา, หมูสะเต๊ะ, เปาะเปี๊ยะสด ที่ขึ้นชื่อคือ ข้าวมันไก่ โดยบางร้านยังเป็นร้านที่ได้รับการแนะนำเป็นบีบกูร์ม็องจากมิชลินไกด์อีกด้วย

 

พ.ศ. 2512 นั้นได้มีการก่อสร้างศูนย์การค้าสมัยใหม่ในพื้นที่ประตูน้ำ คือ โรงแรมอินทราซึ่งประกอบด้วยโรงแรม ร้านอาหาร และศูนย์การค้าฮ่องกง ซึ่งศูนย์การค้าอินทราหรือศูนย์การค้าราชปรารภอยู่ชั้นล่างของโรงแรมอินทรา หลังจากนั้นเมื่อ พ.ศ. 2514 ตลาดสดเฉลิมลาภมีสภาพเสื่อมโทรม จึงทำให้ได้เปลี่ยนสภาพตลาดสดเป็นร้านตัดเสื้อ โดยมีกลุ่มเป้าหมายคือผู้หญิงทำงานกลางคืนจากสัตหีบ ซึ่งผู้หญิงเหล่านี้มักพาฝรั่งมาด้วย แล้วขายเสื้อผ้าให้ชาวต่างประเทศแล้วจึงส่งกลับออกไปยังนอกประเทศ แต่หลังจากเมื่อวันที่ 16 ตุลาคม พ.ศ. 2516 ฐานทัพของทหารอเมริกันได้ย้ายออกจากไทย ซึ่งประกอบกับชาวต่างชาติในแถบตะวันออกกลางเข้ามาติดต่อเพื่อซื้อสินค้าถูก และปริมาณมาก ทำให้ย่านประตูน้ำเป็นแหล่งของเสื้อผ้าสำเร็จรูปแทน เกิดเป็นตลาดประตูน้ำ

 

โดยภายหลังมีโรงภาพยนตร์สตาร์ โรงภาพยนตร์สเตล่า แต่หลัง พ.ศ. 2526 ธุรกิจภาพยนตร์ซบเซาจึงได้รื้อ โรงภาพยนตร์สเตล่า จากนั้นแล้วสร้างเป็นอาคารใบหยก 1 อาคารที่สูงที่สุดในประเทศไทยในยุคนั้น พ.ศ. 2534 โดยย่านประตูน้ำมีความรุ่งเรืองมาก ซึ่งมีการพัฒนาพื้นที่โล่งเป็นพื้นที่ทางพาณิชย์ ยังมีโรงภาพยนตร์ในย่านนี้อีก คือ โรงภาพยนตร์พาราเมาท์ (ตรงข้ามห้างพันธุ์ทิพย์ในปัจจุบัน) หรือโรงภาพยนตร์เพชรรามา (ในปัจจุบันคือ เดอะพาลาเดียม เวิลด์ ชอปปิง) และโรงภาพยนตร์เมโทร (ในปัจจุบันคือตึกเมโทรแฟชั่น) และโรงหนังพอลล่า กับโรงหนังดาด้า ซึ่งรวมถึงโรงแรมบางกอกพาเลช และศาลาไคเช็คชนม์

 

ต่อมามีการสร้างห้างพันธุ์ทิพย์ (ในพ.ศ. 2528) เดิมค้าขายเสื้อผ้า โดยต่อมาเปลี่ยนมาเป็นค้าขายเกี่ยวกับอุปกรณ์คอมพิวเตอร์ จึงมีการสร้างอาคารใบหยก 2 รื้อถอนตลาดเฉลิมโลกสร้างประตูน้ำคอมเพล็กซ์ ในระยะหลังมีห้างแพลตินั่ม (พ.ศ. 2548) และเดอะพาลาเดียม เวิลด์ ชอปปิง

 

ต่อมาเมื่อ พ.ศ. 2528 เปิดทำการห้างเมโทรบนถนนเพชรบุรี ซึ่งเป็นห้างที่มีซูเปอร์มาร์เก็ต มีโรงภาพยนตร์ มีโรงแรม และมีธนาคารนครหลวงไทยสำนักงานใหญ่ ต่อมาเมื่อเกิดวิกฤติการณ์เศรษฐกิจในปี พ.ศ. 2540 ทำให้ห้างเมโทรปิดตัวลง บริเวณซอยเพชรบุรี 23–31 แต่เดิมเป็นอาคารพาณิชย์สูง 3 ชั้น จึงได้รื้อถอนอาคารพาณิชย์กลายเป็นลานขนาดประมาณ 5,000 ตารางเมตร และทำเป็นตลาดกลางคืนชื่อว่า ตลาดนีออน โดยเปิดทำการเมื่อ พ.ศ. 2559 แต่เมื่อเกิดวิกฤติการณ์การระบาดทั่วของโควิด-19 ตั้งแต่ พ.ศ. 2563 จึงทำให้ตลาดนีออนต้องปิดตัวลง ต่อมามีการรื้อถอนตลาดเฉลิมลาภเพื่อเตรียมสร้างโครงการพาณิชยกรรมแบบประสม โดยรองรับการเปิดให้บริการของรถไฟฟ้าสายสีส้ม ส่วนพันธุ์ทิพย์ประตูน้ำ ถูกพัฒนาเป็นศูนย์อาหาร phenix