พิพิธภัณฑ์สถานแห่งชาติ ช้างต้น

พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติช้างต้น นั้นตั้งอยู่ในเขตพระราชวังดุสิตริมถนนอู่ทองใน โดยภายในอาคารจัดแสดงมีการนำเสนอเรื่องราวอันเกี่ยวข้องกับช้างต้น ซึ่งจะหมายถึงช้างสำคัญที่ได้รับการขึ้นระวางเป็นช้างหลวงส่วนพระองค์ของพระมหากษัตริย์ แต่ด้วยในสังคมไทยและสังคมเอเชียตะวันออกเฉียวใต้ถือว่าช้างที่มีคุณลักษณะพิเศษอันเป็นมงคลจะนำมาซึ่งพระบารมีอันเกริกไกรยิ่งใหญ่แก่แผ่นดิน บ้านเมืองอุดมทั้งธัญญาหาร ภักษาหาร และอาณาประชาราษฎร์จะมีแต่ความร่มเย็นเป็นสุข

 

จึงนับเป็นสัตว์คู่พระบารมีของพระมหากษัตริย์ ประวัติสถานที่เดิม เป็นโรงช้างต้นในพระราชวังดุสิต พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว พระองค์ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้สร้างโรงช้างต้น และพระราชทานแก่ พระเศวตอุดมวารณ์ ยืนโรง โดยหลังจากได้ประกอบพระราชพิธีสมโภชขึ้นระหว่างเมื่อ พ.ศ.2449 และล้มไปในปี พ.ศ.2452

 

ต่อมาในสมัยรัชกาลที่ 9 ต่อมาได้มีช้างเผือกมาสู่พระบารมี จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ปฏิสังขรณ์โรงช้างต้น และทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้สร้างโรงช้างต้นขึ้นในบริเวณพระตำหนักจิตรลดารโหฐาน ก็เพื่อให้โรงช้างต้นอยู่ในเขตพระราชฐานใกล้ที่ประทับ จนถึง พ.ศ. 2517

 

ต่อเมื่อรัฐบาลสร้างอาคารรัฐสภาขึ้นใหม่ ด้านหลังพระที่นั่งอนันตสมาคม โดยรัฐสภาเห็นว่าอาคารโรงช้างต้นชำรุดทรุดโทรมลงตามกาลเวลา จึงได้ดำเนินการอนุรักษ์และปีพ.ศ. 2531 กระทรวงศึกษาธิการประกาศให้เป็นพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ โดยใช้ชื่อว่า พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ ช้างต้น และเปิดให้เข้าชมปี พ.ศ. 2535