ประเพณีไทยการไหว้ครูร่ายรำมวยไทย

ประเพณีไทยการไหว้ครูร่ายรำมวยไทย การไหว้ครูร่ายรำมวยไทยถือเป็นประเพณีไทยที่สำคัญของมวยไทย เพราะการไหว้ครูร่ายรำมวย ไทยเป็นการบ่งบอกถึงศิษย์มีครู ซึ่งผู้ที่จะได้รับการฝึกฝนและเรียนรู้วิชามวยไทยนั้นจะต้องมีการยกครูก่อนเป็นอันดับแรก ซึ่งเปรียบเสมือนพิธีการมอบตัวเป็นศิษย์ที่พร้อมจะปฏิบัติตนตามกรอบระเบียบ ปฏิบัติของมวยไทย ซึ่งในบทนี้ผู้เขียนจะแสดงเนื้อหาของความเป็นมาของการไหว้ครูร่ายรำมวยไทย เครื่องดนตรีประกอบการไหว้ครูร่ายรำมวยไทย ขั้นตอนการไหว้ครูร่ายร ามวยไทยก่อนการแข่งขัน และการแสดงท่าร่ายรำมวยไทย

 

ความเป็นมาการไหว้ครูร่ายรำมวยไทย โดยการแข่งขันในเชิงศิลปะมวยไทย กระบี่กระบอง หรืออาวุธอื่น ๆ ที่มีมาแต่โบราณนั้น โดยก่อนการแข่งขันทุกคนจะต้องไหว้ครู ถ้าเป็นนักมวยก่อนการแข่งขันจะต้องไหว้ครูมวยไทย และร่ายรำมวย เป็นต้น ซึ่งเป็นประเพณีไทยที่ปฏิบัติสืบต่อกันมาจนถึงปัจจุบัน โดยการไหว้ครูเป็นการทำความเคารพต่อประธานในพิธีแข่งขันชกมวยหรือเป็นการถวายบังคมแด่พระมหากษัตริย์ ซึ่งในสมัยโบราณทรงโปรดฯ ให้มีการชกมวยต่อหน้าพระที่นั่งอยู่เป็นประจำทั้งเป็นการระลึกถึง และแสดงความกตัญญูต่อครูบาอาจารย์ที่ประสิทธิประสาทให้วิชาความรู้ให้เพื่อความเป็นศิริมงคลทำให้จิตใจมั่นคงไม่หวั่นไหว ครั่นคร้าน โดยควบคุมสติได้ดีส่วนการร่ายรำเป็นการแสดงออกถึงลักษณะเฉพาะของครูมวย หรือค่ายมวยซึ่งถ้านักมวยไหว้ครูและร่ายรำมวยแบบเดียวกันมักจะไม่นิยมต่อยกัน เพราะเข้าใจว่าเป็นลูกศิษย์ที่มี ครูมวยคนเดียวกัน อีกทั้งนอกจากนั้นการร่ายรำยังเป็นการสังเกตดูเชิงคู่ต่อสู้และเพื่ออบอุ่นร่างกายให้ มีการคลายความเคร่งเครียดทั้งกาย และจิตใจให้พร้อมที่จะเข้าต่อสู้ได้ทันทีทั้งเป็นการสำรวจพื้นที่บริเวณที่จะชกมวย แต่เนื่องจากเดิมการแข่งขันชกมวยจะแข่งขันบนลานในบริเวณวัด ซึ่งเป็นสนามมวยชั่วคราว

 

การไหว้ครูร่ายรำมวยไทย ประเพณี และวัฒนธรรมไทย องค์ประกอบที่สำคัญ และเป็นสำคัญสร้างบรรยากาศให้แก่การไหว้ครูและร่ายรำมวยไทย รวมทั้งการแข่งขันชกมวยนั้นคือวงดนตรีปี่กลอง ซึ่งมีจังหวะและท่วงทำนองช้า และเร็วตามช่วงเวลาของการแข่งขัน เมื่อเริ่มไหว้ครูท่วงทำนองก็จะช้าเนิบนาบช่วยให้ลีลาในการร่ายรำไหว้ครูดูอ่อนช้อย งดงามเป็นจังหวะน่าชม และเมื่อเริ่มการแข่งขันเสียงดนตรีก็เริ่มมีจังหวะเร็วขึ้นบอกให้ผู้ได้ยินได้ชมรู้ ว่าขณะนั้นนักมวยกำลังใช้ชั้นเชิงต่อสู้กันอยู่ในสังเวียน และเมื่อถึงยกสุดท้ายจังหวะดนตรียิ่งเร่งเร้าขึ้นเร้าใจให้นักมวยได้เร่งพิชิตคู่ต่อสู้และเร้าใจผู้ชมมวยรอบสนามให้ตื่นเต้นกับผลการแข่งขันที่จะเกิดขึ้นในไม่ช้า จังหวะดนตรีจึงเป็นส่วนสร้างความรู้สึกของนักชกและผู้ชมรอบสนามให้สนุกสนานตื่นเต้นกับการแข่งขันได้อย่างน่าอัศจรรย์

 

เครื่องดนตรีประกอบการไหว้ครูร่ายรำมวยไทย เป็นเครื่องดนตรีที่นำมาบรรเลงประกอบการแข่งขันชกมวยไทย มีชื่อเรียกว่า “วงปี่กลอง” มี นักดนตรีร่วมบรรเลงดนตรีโดยทั่วไปจะมีจำนวน 4 คน เครื่องดนตรีประกอบด้วย ปี่ชวา 1 เลา กลอง แขก 2 ใบ และฉิ่ง 1 คู่ การบรรเลงดนตรีประกอบกีฬามวยไทย หรือกระบี่กระบองนั้น ซึ่งปรมาจารย์ทางดนตรีได้ วางบทเพลงในแต่ละอาวุธไว้ไม่เหมือนกัน เช่น การรำกระบี่ใช้แพลงกระบี่ลีลา, การรำดาบใช้เพลง และมอญรำดาบ ดั่งที่ นาค เทพหัสดินทร์ ณ อยุธยา (2513) กล่าวว่า โดยการไหว้ครูของกระบี่กระบองนั้นใช้ เพลงชมสมุทร, เพลงโฉลก, เพลงเกาะ หรือเพลงระกำ การโหมโรงใช้เพลงแขกโอด เพลงสารถี เพลง เยี่ยมวิมาน แขกไทร ซึ่งการรบกันใช้เพลงอาวุธต่าง ๆ เช่นดาบสองมือใช้เพลงจำปาทองเทศ หรือขอมทรงเครื่อง พลองใช้เพลงลงสรง หรือขึ้นพลับพลา

 

การแข่งขันมวยไทยนั้นในทุกครั้งจะต้องมีการไหว้ครูร่ายรำมวยไทย ก่อนการแข่งขันทุกครั้ง แต่เนื่องจากเป็นประเพณีไทย และสืบทอดต่อกันมาจนถึงปัจจุบัน ในส่วนของค่ายมวย หรือสำนักในแต่ละที่ในการไหว้แต่ละค่ายในการไหว้ครูร่ายมวยไทยก็จะแตกต่างกัน โดยที่สำคัญการไหว้ครูร่ายรำมวยไทยก่อนการแข่งขันในป๎จจุบันจะแตกต่างจากแข่งขันในสมัยโบราณเนื่องเวทีที่ใช้ในการแข่งขันจะแตกต่างกันซึ่งปัจจุบันเวทีที่ใช้ในการแข่งจะมีเชือก 4 เส้น ขึงไว้เป็น 4 มุม เวทีจะสูงประมาณ 1 เมตร และมีบันไดสำหรับนักมวยที่จะขึ้นเวทีแต่ละมุม

 

ประเพณีการไหว้ครูและร่ายรำมวยไทย โดยจากการกล่าวข้างต้นจะเห็นได้ว่าประเพณีการไหว้ ครูเป็นประเพณีที่สืบทอดมาตั้งแต่สมัยโบราณจนถึงป๎จจุบันเนื่องจากก่อนแข่งขันในเชิงศิลปะมวยไทยกระบี่กระบอง หรืออาวุธอื่นๆจะต้องมีการไหว้ครูก่อนการแข่งขัน และนอกจากนี้เชื่อว่าการไหว้ครูร่ายรำมวยไทยจะเป็นการทำความเคารพต่อประธานในพิธีการแข่งขันหรือเป็นการถวายบังคมแด่พระมหากษัตริย์ โดยรวมทั้งเป็นการระลึกถึง ครูอาจารย์ บิดา มารดา ที่ประสิทธ์ประสาทวิชาความรู้ให้เครื่องดนตรีที่ใช้ในการไหว้ครูร่ายรำมวยไทย ก็จะประกอบด้วยเครื่องดนตรีที่มีอยู่ด้วย 3 ชนิด คือ ปี่ชวา กลองแขก 2 ใบ ฉิ่ง 1 คู่ โดยมีผู้บรรเลง 4 คน เพลงที่บรรเลงนั้นประกอบด้วย เพลงโยนที่ใช้ใน

 

การไหว้ครูร่ายรำมวยไทย ส่วนเพลงเชิดจะใช้ในการต่อสู้หรือในเวลาชก ในการไหว้ครูร่ายรำมวยไทยนั้นมีขั้นตอนตั้งแต่การไหว้ครูก่อนการแข่งขัน เพราะเชื่อกันว่าสถานที่ใดก็ตามเมื่อมีการแข่งขันมักจะมีเจ้าที่เจ้าทาง สิ่งศักดิ์สิทธิ์ทั้งหลายที่อยู่บริเวณนั้น หรืออันเชิญเพื่อมาปกป๎กรักษาให้มีชัยชนะในการแข่งขันซึ่งจะเริ่มเคารพสิ่งศักดิ์สิทธิ์ก่อนขึ้นการแข่งขันและมีการไหว้ครูบนเวที การไหว้ครูจะมีตั้งแต่ ท่าพนม ท่าปฐม และท่าพรม และจะต่อด้วยท่าร่ายรำต่าง ๆ ในสี่ทิศ เช่น การร่ายรำท่าหงส์เหิร สอดสร้อยมาลา หรือท่าต่าง ๆ ที่ได้กล่าวมาในเบื้องต้น ซึ่งท่าร่ายรำมวยไทยก็ยังมีอยู่มาก ทั้งนี้ทั้งนั้น

 

ท่าร่ายรำมวยไทยเมื่อสมัยครั้งโบราณกาล ได้กล่าวไว้ว่าหากนักมวยทั้งสองฝ่ายในท่าเดียวกันที่จะไม่ทำการแข่งขันเชื่อว่าเป็นศิษย์ส านักเดียวกัน ซึ่งในป๎จจุบันการแข่งขันชกมวยไทยน้อยมากที่มีการ ไหว้ครูร่ายรำมวยไทย อันเนื่องมาจากการถ่ายทอดที่ไม่เน้นความสำคัญของการไหว้ครูร่ายรำมวยไทย และการแข่งขันชกมวยไทยได้จัดขึ้นในรูปของธุรกิจมากขึ้น มีการเล่นพนันมวยกันอย่างกว้างขวาง มวยไทยจึงถูกอิทธิพลของเซียนมวยและผู้จัดกำหนดทิศทางอนาคตโดยทางอ้อม การไหว้ครู และร่ายรำมวยไทยซึ่งมีความส าคัญต่อจิตใจของนักมวยผู้ต้องขึ้นชกแข่งขัน แต่ไม่มีความสำคัญต่อผู้ชมนอกสังเวียน 

 

จึงได้ถูกละเลยไปเพราะมองว่าเป็นเรื่องของความเชื่อที่ล้าสมัย เสียเวลารอคอยสำหรับนักพนัน นักมวยจึงจำเป็นต้องตัดทอนลีลาการร่ายรำลงให้เหลือเพียงบางส่วนที่สำคัญพอเป็นพิธี นักมวย น้อยคนนักที่จะแสดงลีลาการร่ายรำมวยไทยได้เป็นที่ถูกใจคนดู และเซียนพนันทั้งสนามได้ปัจจุบันทั้ง องค์กรภาครัฐและเอกชนได้เล็งเห็นความสำคัญของมรดกทางวัฒนธรรมไทยดังกล่าว จึงได้พยายามฟื้นฟูสนับสนุน และเผยแพร่ให้ประชาชน และคนในวงการมวยไทยได้เล็งเห็นคุณค่าของวัฒนธรรมประเพณีของไทยแขนงนี้การไหว้ครูและร่ายรำมวยไทยจึงกลับมาได้รับความนิยมอีกครั้งหนึ่ง และผู้คนให้ความสนใจ รวมทั้งเข้าใจถึงความสำคัญและประโยชน์ของการไหว้ครูและร่ายรำมวยไทยมากขึ้นกว่าเดิม อีกทั้งชาวต่างประเทศที่ได้มีโอกาสศึกษาและฝึกฝนมวยไทย ให้ความสนใจในประเพณีการไหว้ครูและร่ายรำมวยไทย ทั้งสามารถร่ายรำได้งดงามไม่ยิ่งหย่อนไปกว่าคนไทย จึงเป็นเรื่องที่น่าภาคภูมิใจสำหรับคนไทยทุกคนซึ่งเป็นเจ้าของศิลปวัฒนธรรม และคนไทยทุกคนควรที่จะร่วมมือกันอนุรักษ์และส่งเสริมศิลปวัฒนธรรมให้คงอยู่ตลอดไป