วัดสุรชายาราม

วัดสุรชายาราม เป็นพระอารามหลวงชั้นตรีชนิดสามัญ ตั้งอยู่ริมฝั่งแม่น้ำแม่กลองฝั่งตะวันตก ในตำบลหลุมดิน อำเภอเมืองราชบุรี จังหวัดราชบุรี วัดแห่งนี้เป็นศาสนสถานสำคัญที่มีประวัติยาวนานตั้งแต่สมัยกรุงศรีอยุธยา หรืออาจเก่ากว่านั้น เดิมรู้จักกันในชื่อ "วัดหลุมดิน" เนื่องจากตั้งอยู่ปากคลองหลุมดิน ซึ่งเป็นพื้นที่ที่มีดินดี เหมาะแก่การขุดไปทำเครื่องปั้นดินเผา และมีความเกี่ยวข้องกับวัดโคกหม้อ ซึ่งเป็นแหล่งผลิตเครื่องปั้นดินเผาในอดีต

 

ในสมัยรัชกาลที่ 5 ท่านผู้หญิงอิ่ม บุนนาค ภริยาของเจ้าพระยาสุรวงษ์ไวยวัฒน์ (วร บุนนาค) ได้พบว่าวัดหลุมดินอยู่ในสภาพเป็นวัดร้าง มีเพียงซากฐานอิฐหลงเหลืออยู่เท่านั้น เนื่องจากไม่สามารถบูรณะพระอุโบสถเดิมได้ ท่านผู้หญิงอิ่มจึงดำเนินการสร้างพระอุโบสถใหม่ ห่างจากที่เดิมประมาณ 30 วา พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานวิสุงคามสีมาให้เมื่อวันที่ 23 กรกฎาคม พ.ศ. 2427 และพระราชทานนามใหม่ว่า "วัดสุรชายาราม" พร้อมทั้งยกฐานะเป็นพระอารามหลวงเมื่อวันที่ 4 ธันวาคม พ.ศ. 2427

 

พระอุโบสถ ของวัดสุรชายารามสร้างขึ้นเมื่อปี พ.ศ. 2509 เป็นอาคารก่ออิฐถือปูน มีหลังคาเครื่องไม้มุงกระเบื้อง และชายคาปีกนกคลุมทั้ง 4 ด้าน ลักษณะพิเศษคือไม่มีช่อฟ้า ใบระกา หางหงส์ ภายในประดิษฐานพระประธานปางสมาธิขัดสมาธิเพชร มีพระอัครสาวกยืนพนมมืออยู่ข้างซ้ายและขวา ด้านละ 1 องค์ นอกจากนี้ยังมีพระพุทธรูปสำริดประทับยืนปางห้ามสมุทร และปางห้ามพระแก่นจันทร์ ซึ่งเป็นศิลปะแบบพระราชนิยมในสมัยรัชกาลที่ 3 ผนังของพระอุโบสถแต่เดิมเป็นผนังเรียบ ปัจจุบันได้รับการวาดภาพจิตรกรรมฝาผนังเพิ่มขึ้น

 

พระเจดีย์และพระปรางค์ วัดสุรชายารามมีเจดีย์ก่ออิฐถือปูนทรงระฆังกลมตั้งอยู่ภายนอกกำแพงแก้ว มี 2 องค์ที่ท่านผู้หญิงอิ่ม บุนนาค สร้างไว้ ส่วนด้านทิศใต้ของพระอุโบสถนอกเขตกำแพงแก้ว มีเจดีย์ก่ออิฐถือปูนทรงระฆังกลมอีกองค์ ซึ่งเจ้าคุณพระประยุรวงศ์ (เจ้าคุณจอมมารดาแพ ในรัชกาลที่ 5) สร้างไว้สำหรับบรรจุพระสรีรังคารของพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมขุนสุพรรณภาควดี และเจ้าคุณประยูรวงศ์ พระปรางค์ของวัดตั้งอยู่ด้านหลังพระอุโบสถคู่กับพระเจดีย์ย่อมุมไม้สิบสอง มีลักษณะเป็นพระปรางค์สมัยรัตนโกสินทร์ ก่ออิฐถือปูน รูปสี่เหลี่ยมจัตุรัส มีซุ้มเรือนแก้วทั้ง 4 ด้าน

 

ศาลาการเปรียญ ของวัดสร้างขึ้นเมื่อปี พ.ศ. 2471 เป็นอาคารทรงไทยยกพื้นสูง สร้างด้วยไม้ทั้งหลัง ภายในมีจิตรกรรมฝาผนังเป็นภาพพุทธประวัติ ซึ่งเป็นงานศิลปะฝีมือช่างในสมัยรัตนโกสินทร์

 

วัดสุรชายารามเป็นศูนย์กลางในการประกอบพิธีกรรมทางพุทธศาสนา อีกทั้งยังเป็นสถานที่ศึกษาศาสนาและประวัติศาสตร์ไทยที่มีความสำคัญ วัดแห่งนี้จึงเป็นแหล่งศรัทธาของชาวพุทธและนักท่องเที่ยวที่ต้องการสัมผัสบรรยากาศของวัดเก่าแก่ริมแม่น้ำแม่กลอง

 

การเดินทาง จากกรุงเทพฯ ใช้ทางหลวงหมายเลข 4 (ถนนเพชรเกษม) มุ่งหน้าสู่จังหวัดราชบุรี เมื่อถึงตัวเมืองราชบุรี ใช้ถนนเส้น 3089 (ถนนคฑาธร) มุ่งหน้าสู่ตำบลหลุมดิน ขับตรงไปประมาณ 5 กิโลเมตร จะพบวัดสุรชายารามอยู่ทางด้านซ้ายมือ